Przyjaźń od zawsze zestawiana jest z miłością i do niej porównywana. Już Arystoteles twierdził, że miłość to dwie dusze w jednym ciele, a przyjaźń to jedna dusza w dwóch ciałach. Dla niektórych przyjaźń jest ważniejsza niż miłość, dla innych to jedynie odcień tego najważniejszego ludzkiego uczucia. Niezależnie od tego przyjaźń, podobnie jak miłość jest motorem zmian. Sprawia, że wiele osób zasilonych uczuciem przyjaźni podnosi się po przegranej i na nowo uczy żyć.
Czyni ludzi lepszymi, wrażliwszymi i bardziej otwartymi. Dzięki przyjaciołom ludzie po prostu mogą być sobą, bo jak pisał Emerson – przyjaciele to ludzie, przy których można głośno myśleć.
PRZYJAŹŃ A SZTUKA
Nie ma chyba znanego, liczącego się pisarza czy filozofa, który nie pozostawiłby po sobie istotnych przemyśleń na temat przyjaźni, które zaowocowały bądź złotą myślą, bądź ważnym dziełem próbującym ukazać blaski i cienie tej ludzkiej relacji. Wystarczy sięgnąć do dzieł Bułhakowa, Cortazara, Rotha czy Fowlesa – wszyscy oni, w mniej lub bardziej bezpośredni sposób, pochylali się nad istotą przyjaźni, próbując w nierzadko ciasnych ramach słowa pisanego, zawrzeć wartość przyjacielskiego uczucia bez zbędnego patosu i śmieszności.
Przyjaźń jest obecna nie tylko w literaturze, ale również w filmie. Do perfekcji rolę przyjaciół jako osób odganiających wszelkie zło opanowali Amerykanie, których filmy okraszone są wzruszającymi scenami pomocy przyjaciół pojawiających się w kluczowych scenach filmu, dzięki czemu akcja może zmienić swój bieg i płynąć wartko w stronę nieuchronnego happy endu.
Okazuje się, że ludzie chcą wierzyć w prawdziwą przyjaźń, chcą poddawać się jej urokowi i liczyć na to, że i oni nie pozostaną sami w trudnych momentach. Czy taka wiara nie była również przyczynkiem do sukcesu komedii „Testosteron” poruszającej kwestię przyjaźni męskiej i „Lejdis”, w której przedstawiono losy czterech przyjaciółek? Czy sukces serialu „Sex and the City” to tylko magiczna aura hedonistycznego Nowego Jorku? Zapewne nie. Wszyscy chcemy mieć przyjaciół i być przyjaciółmi. Cenimy to uczucie, szanujemy tę wartość i dbamy o przyjaciół, którzy stają się dla nas bliscy, bo jak słusznie zauważył Mark Twain – krewnych nie wybieramy, ale przyjaciół zawsze.
PRZYJAŹŃ A NAUKA
Jak do tej pory socjologowie niezbyt chętnie zajmowali się sprawami przyjaźni pozostawiając je do niemal pełnej dyspozycji swoim kolegom psychologom. Badania dotyczące społecznych odczuć wobec tego zjawiska są w naszym kraju ciągle czymś nowym. Dziwi to o tyle, że niemalże każdy człowiek ma przyjaciela, miał przyjaciela, chciałby mieć przyjaciela. Na przyjaciół się liczy, od przyjaciół się oczekuje, przyjaciół się wspiera, przyjaciołom się pomaga. Ale pomimo powszechności zjawiska o przyjaźni ciągle tak mało wiemy. A warto się dowiedzieć czy rzeczywiście „Polakom nawet przyjaźń przecieka przez palce” jak twierdził Jerzy Andrzejewski. Czy mają pokrycie w faktach czarne wizje futurologów wieszczących całkowity rozkład więzi międzyludzkich opartych na przyjaźni?
Mówimy o przyjaźni biorąc często pod społeczną lupę kwestię przyjaźni męskiej lub dyskutac na temat potencjału i klarowności przyjaźni między kobietami a mężczyznami. Mało jednak kto badał siłę, zależność i częstotliwość przyjaźni kobiecej, która w obliczu wielu zmian nie rzadko jest siłą napędową większej części polskiego społeczeństwa.
Tym bardziej wartościowa wydaje się inicjatywa producenta marki OLAY, w ramach której zostały przeprowadzone szeroko zakrojone badania przyjaźni między kobietami „Przyjaciółki XXI wieku”. Reprezentatywna grupa kobiet między 18 a 65 rokiem życia, legitymująca się różnym wykształceniem, zamieszkująca aglomeracje o różnej wielkości, odpowiedziała na szereg dociekliwych pytań dotyczących przyjaźni i relacji łączących je z najlepszą, najbliższą przyjaciółką.
STATYSTYCZNA PRZYJACIÓŁKA
Wyniki badań wskazują na siłę kobiecej przyjaźni i podkreślają moc w niej drzemiącą. Podważyły one wiele stereotypów i naszkicowały model najlepszej przyjaciółki XXI wieku. Jak zatem wyglądają przyjacielskie relacje statystycznej Polki?
Polka ma zazwyczaj małe, jedno lub dwuosobowe grono przyjaciółek, które zna długo, najczęściej kilkanaście lat. Poznała je głównie w szkole lub w pracy. Przyjaciółka jest dla niej tak ważna jak członek rodziny. To osoba, od której wymaga szczerości i zaufania. Najlepsza przyjaciółka nie musi powierzać jej swoich tajemnic i znać ją na wylot. Nie musi również lubić tego samego co ona. Spotyka się z nią najczęściej kilka razy w tygodniu. Wspólny czas spędzają głównie w domu rozmawiając o rodzinie, dzieciach i mężczyznach. Przyjaciółki niechętnie rozmawiają o seksie, pracy i plotkach. Nie ma między nimi tematów tabu, jeśli o czymś nie rozmawiają, to dlatego, że nie widzą takiej potrzeby.
Ponadto, Polka czas poświęcony przyjaciółce najchętniej spożytkowałaby na błogim lenistwie lub na wyjeździe, w celu oderwania się od trosk dnia codziennego. Często i chętnie dzieli się z najlepszą przyjaciółką radami dotyczącymi dbania o urodę. Dotyczą one głównie spraw związanych z pielęgnacją twarzy. Wymienia się z najbliższą przyjaciółką informacjami na temat promocji cenowych kosmetyków do twarzy i radzi się w kwestiach starzenia się skóry. Jednak niechętnie dzieli się swoimi rzeczami, szczególnie broniąc prywatności butów i kosmetyków. Uważa się za atrakcyjniejszą od swojej przyjaciółki i nie ma do niej stuprocentowego zaufania. Prawie wcale się nie kłócą, a ich przyjaźń zakończyłaby się tylko pod warunkiem, gdyby najlepszą przyjaciółka odbiła jej partnera. Akceptuje wybranka swojej przyjaciółki, a co więcej – lubi go.
Uważa, że kobieca przyjaźń jest najsilniejsza, a najlepsza przyjaciółka to ktoś, kto ją w pełni rozumie.
PRZYJAŹŃ KOBIECA – CZYLI JAKA?
Analizując wyniki badań „Przyjaciółka XXI wieku” trudno zgodzić się ze zdaniem Jeana de la Bruyere’a, który twierdził, że choć kobiety są w przeciwieństwie do mężczyzn bardziej zapamiętałe w miłości, to nie dorównują im trwałością przyjaźni. Okazuje się bowiem, że kobieca przyjaźń jest bardzo silna, szczera, lojalna a jednocześnie autonomiczna. Jej charakter bardzo trafnie oddają słowa libańskiego pisarza Khalila Gibrana:
Albowiem czymże jest twój przyjaciel, abyś miał go poszukiwać dla zabicia czasu?
Szukaj go zawsze ofiarując mu godziny życia.
Albowiem jego rzeczą jest zadośćuczynić twym potrzebom, ale nie pustce.
A w słodyczy przyjaźni niech będzie śmiech i wspólne dzielenie przyjemności.
Albowiem w rosie drobnych spraw serce odnajduje swój poranek i odradza się.
dr Tomasz Sobierajski
