Święto Nowego Ryżu – naród Xơ Đăng skończył żniwa

Stanisław Kozłowski | Zwyczaje
Święto Nowego Ryżu – naród Xơ Đăng skończył żniwa

Każdego roku na Wyżynie Tây Nguyên Wietnamu, we wioskach należących do mniejszości etnicznej Xơ Đăng, odbywają się liczne uroczystości i imprezy. Szczególne miejsce w kalendarzu tych wydarzeń zajmuje Święto Nowego Ryżu. Z niepowtarzalną, jedyną w swoim rodzaju oprawą, stanowi to święto okazję dla całej lokalnej społeczności, aby wyrazić wdzięczność duchom Nieba i Ziemi za dobre zbiory i pełne spichrze zboża, a także prosić o dostatnie i szczęśliwe życie.

Święto Nowego Ryżu jest największym i najważniejszym świętem roku w Regionie Płaskowyżu Centralnego. Trwa często dwa-trzy dni, podczas których odbywają się różne rytuały poświęcone oddawaniu czci dobrym duchom, powiązane z ludowymi pieśniami i tańcami. Uroczystości mają więc nie tylko duchowe, ale i kulturalne znaczenie.

Kiedyś było to święto rodzinne, które przekształciło się obecnie we wspólne obchody mieszkańców całej wsi.

Na tydzień przed uroczystościami naczelnik wioski ogłasza zebranie wszystkich rodzin w gminnym domu Rong, który znajduje się w centrum wioski. Ma on nie tylko niezwykłą architekturę, ale stanowi też miejsce święte. Najstarszy wsi informuje o terminie święta i wyznacza współmieszkańcom zadania do wykonania. Kobiety są odpowiedzialne za przygotowanie ryżu, wody do picia i warzyw oraz za sprzątanie domu Rong. Zadaniem mężczyzn jest upolowanie zwierzyny leśnej, zebranie drewna opałowego i remont budynku. Najstarszy wioski kieruje pracami i jako przedstawiciel społeczności, dziękuje bogom za zbiory.

Święto poświęcone zbiorom odbywa się po żniwach, na początku nowego roku według kalendarza słonecznego. Niezależnie od tego, czy zbiory były udane, czy mniej obfite, mieszkańcy wsi obchodzą święto wyrażając w ten sposób wdzięczność bogom za opiekę i prosząc o urodzaj ryżu w przyszłym roku.

Z okazji święta, wszystkie rodziny przygotowują szaszłyki i ryż w bambusowych rurkach. Niezbędne jest też wino ryżowe rượu cần, specjalnie przygotowywane na świąteczne okazje.

Rượu cần pije się w szczególnych przypadkach, takich jak wesele lub na przykład święta zbiorów. Ryż z dodatkiem ziół fermentuje przynajmniej przez miesiąc, uzyskując 15-20% zawartości alkoholu. Dwie albo więcej osób piją to wino z jednego naczynia poprzez długie rurki. Kiedy gość jest zaproszony do picia rượu cần przez miejscowych ludzi, oznacza to, że jest to on traktowany ze szczególnym uszanowaniem.

W wyznaczonym czasie ludzie przynoszą do gminnego domu Rong wszystkie rytualne potrawy. Kiedy wszystko jest już gotowe, najstarszy wsi rozpoczyna modlitwę, w której zaprasza duchy do zejścia na ziemię i przyjęcia gościny. Do rytualnego menu należy wieprzowina i świeżo zebrany ryż. Niezbędne są też polne szczury ryżowe, z których przyrządza się różne potrawy. Spożywają je wszyscy uczestnicy uroczystości uważając, że to pomoże zmniejszyć liczebność gryzoni na polach. Po kultowych obrzędach zaczynają odzywać się gongi oraz bambusowe ksylofony zwane k'lông pút.

Święto Nowego Ryżu jest też okazją dla mieszkańców wioski do wprowadzenia w wiek dorosłości swoich synów i córek. Chłopcy i dziewczęta mają możliwość spotykać się ze sobą.

Wychodząc z gminnego domu Rong, mieszkańcy wsi zaczynają chodzić od domu do domu i składać gospodarzom życzenia pomyślności. W rodzinnym kręgu gromadzą się Xơ Đăng przy ognisku i wspólnie spożywają nowy ryż, piją wino cần i tańczą przy dźwiękach gongów.
Zgodnie z tradycją, ziarna nowego ryżu rozrzuca się dookoła domów, aby w przyszłym roku urodzaj zboża był jeszcze bogatszy.

Po obchodach Święta Nowego Ryżu wszyscy wracają do codziennej, żmudnej pracy na polach ryżowych z nadzieją i wiarą na szczęście i dobrobyt w nowym sezonie.


Przyjaciele Piekiełka
Artom.Audio
Szkoła Tańca Hamsa
Galeria Oławska

© Piekielko.com