Strój ludowy zawsze odgrywał ważną rolę w życiu mieszkańców Łotwy. Pomagał zachować tradycyjne wartości kultury i tworzyć narodową tożsamość. W dzisiejszych czasach ludowe stroje można spotkać podczas prywatnych i narodowych świąt. Strój nie tylko pokazuje społeczny status swojego właściciela, ale również konkretny region kraju.
W historii łotewskiego stroju ludowego można wyróżnić dwa okresy. Pierwszy okres, od VII do XIII wieku, znany jest, jako okres „dawnej odzieży”. Drugi – XVIII i XIX w. – nazywany jest okresem „odzieży etnicznej”.W tym okresie kobiety i mężczyźni nosili ubrania wykonane z lnu i wełny miejscowego pochodzenia. Materiałem na obuwie i nakrycia głowy były futra i skóry domowych i dzikich zwierząt. Bardzo popularne były wyroby z brązu – pierścienie, bransolety, brosze. Tkaniny wykonywano splotem płóciennym albo skośnym. Większość ubrań pochodziła z warsztatów lokalnych rzemieślników. Handlowymi szlakami ze Skandynawii, Rosji i Bliskiego Wschodu sprowadzano natomiast przedmioty luksusowe.
Ciekawostka: Odzież tamtego okresu nie posiadała kieszeni. Dlatego jednym z najważniejszych dodatków był pas różnej szerokości. Pas nie tylko przytrzymywał ubranie, ale służył również do przenoszenia niezbędnych rzeczy, jak pieniądze, klucze, albo nawet nóż i pojemnik z wodą.
Do początku XX wieku łotewski strój ludowy znajdował się pod silnym wpływem niemieckim. W czasach niemieckiego panowania zniknęły z ubrań ozdoby z brązu. Stopniowo zanikała też technika wyszywania igłą. Rozwinęła się natomiast tradycja dziania: rękawice i skarpety wykonywano z wykorzystaniem charakterystycznych dla każdego regionu ornamentów i kolorów.
Źródła pisane z XVIII w. (Johann Christoph Brotze) pokazują, że najczęściej spotykanymi barwami stroju łotewskiego chłopa była naturalna biel i szarość (kolory lnianego płótna i wełny). Dla dekoracji używano tradycyjnych barw: niebieskiej, czerwonej, żółtej i zielonej.
Pod koniec XIX wieku mężczyźni nosili tkane w domu kaftany naturalnego szarego koloru, ozdabiane sznurem czerwonym, zielonym i niebieskim. Latem noszono półkaftany ze lnu, a zimą – długie, tkane wełniane palta albo futra. W drugiej połowie XIX w., kiedy do szycia odświętnych ubrań zaczęto używać tkanin wykonywanych w sposób fabryczny, pojawiły się męskie ubrania w kolorze ciemnoniebieskim, brązowym i czarnym. Na szczególne okazje mężczyźni zakładali też kamizelki.
Kobiety po staremu preferowały lniane koszule. Górna, widoczna ich część była szyta cienkiego płótna lnianego, a ukryta pod spódnicą – z grubszego. Na wierzch koszuli nakładano długie spódnice, kaftany różnej długości, a także wełniane szale. Najbardziej popularną ozdobą Łotyszek były srebrne broszki, dekorowane kulkami, albo kolorowymi szklanymi koralikami. Przy pomocy broszki kobiety spinały sobie szal na piersi.
Ciekawostka: Rękawiczki często były wręczane jako prezent, szczególnie z okazji wesela, ale także i pogrzebu. Nawet letnie świąteczne ubrania mężczyzn bywały dodatkowo uzupełnione wzorzystymi rękawiczkami. Stanowiąc nierozłączną część wizerunku, noszone były zwykle za pasem.
Na Łotwie można wydzielić pięć dużych regionów, z których każdy posiada charakterystyczne tradycje, dialekt i wzory odzieży. Między regionami nigdy nie było ostrych granic, za to istniały zawsze więzi kulturowe i wzajemna wymiana. Regionalne odmiany najbardziej są widoczne w przypadku strojów kobiecych, na przykład jeśli chodzi o gamę kolorów, krój, kompozycję i ozdoby. Ornamenty na szalach, rękawiczkach i skarpetach również różniły się w zależności od regionu.
W dzisiejszych czasach łotewskie stroje ludowe można spotkać przy różnych okazjach, między innymi podczas obchodów Święta Pieśni i Tańca, albo na występach ludowych zespołów.
© Piekielko.com