Czym jest taniec raqs sharqi?

Raqs sharqi jest to popularny taniec Wschodu, z którym spotkać się można w Egipcie, Afryce Północnej i na całym Bliskim Wschodzie. Można go oglądać dziś na całym świecie w kabaretach, teatrach, na festiwalach, w telewizji czy teledyskach. Powszechnie organizowane są również zajęcia tego tańca – co pozwala na doświadczanie go w kontekście kulturowego tańca społecznego, jaki wykonywany jest często podczas np. arabskich uroczystości. Co warto wiedzieć o tańcu raqs sharqi?

Na czym polega taniec raqs sharqi?

Ten improwizowany taniec, składający się w większości z kontrolowanych i płynnych ruchów bioder, był kiedyś tradycyjnie przekazywany z matki na córkę. Taniec wykonywany był w niezliczonych sytuacjach, np. gdy kobiety spotykały się ze sobą, ale też w domach (dla rozrywki), jako część spektaklu lub uroczystości. W dzisiejszych czasach taniec służy głównie jako potężna forma wyrażania siebie – każda kobieta, która tańczy raqs sharqi, rozwija dzięki niemu swój indywidualny styl, nieuchronnie ujawniający aspekty jej osobowości i ducha. Taniec jest więc swego rodzaju pokazem fizycznej jaźni. A więc, w tym szczególnym przypadku słowo „taniec”, które pochodzi nawiasem od sanskryckiej tanha oznaczającej „radość życia”, naprawdę… ożywa!

Wczesna historia tańca

Dzisiejszy taniec prawdopodobnie bardzo różni się od swojego poprzednika sprzed lat. Tylko niektóre ruchy, stroje i biżuteria etniczna zostały zachowane, by podtrzymać unikatowość tańca. Dawniej taniec ten praktykowany był w rytuałach religijnych starożytnego świata, gdzie miał wyrażać tajemnice życia i śmierci. Taniec raqs sharqi stanowił integralną częścią życia codziennego i miał związek z ludzką egzystencją.

Gdy starożytne cywilizacje stawały się coraz bardziej wyrafinowane, taniec w niektórych obszarach zmienił się z obrzędów religijnych w świecką rozrywkę. I tak, w świecie arabskim przetrwał jako forma rozrywki i sztuki. Taniec raqs sharqi „podchwycili” nawet Cyganie, którzy podrasowali taniec ludowy i zaczęli na nim zarabiać na życie. Grupa ta odegrała, wbrew pozorom, ważną rolę w rozpowszechnianiu i rozwoju tańca raqs sharqi.

Pod koniec I wieku tancerze również organizowali się w tzw. trupy, zabawiając ludzi na publicznych targowiskach – tam rzucano w nich monetami. Nie mając gdzie przechowywać swoich zarobków, tancerki często wkładały pieniądze do sukni i zawieszały monety na orientalnych dodatkach. Zresztą, tradycja ta panuje do dziś.

Wpływ Zachodu: Wiek Orientalny

W XIX wieku, czyli w epoce „orientalnej”, taniec był rejestrowany głównie przez podróżników i artystów, którzy odwiedzali wówczas Orient. Obejmował on Egipt, Indie, Syrię i Turcję. Tancerze zostali po niedługim czasie wygnani z Egiptu, więc zaczęli przybywać w połowie XIX wieku na Zachód, aby pojawić się na wielkich światowych targach, utworzonych w celu pokazania nowych osiągnięć ery nauki i technologii oraz eksponowania kultur świata. To tutaj taniec był „wystawiany” jako spektakl teatralny i rozrywka dla zachodniej publiczności. Orientalny taniec raqs sharqi uznawany był jako tajemniczy, stanowiąc źródło fantazji. W czasach, kiedy kobiety nie miały zwyczaju pokazywać nawet kostek, taniec arabski był często uważany za szokujący – co, siłą rzeczy, zwiększyło jego urok.

Etniczne stroje i współczesna biżuteria tancerek raqs sharqi

Aż do lat dwudziestych XX wieku, tancerki były przyzwyczajone do występów w codziennych strojach. Jednak, w latach dwudziestych pojawił się kostium, który w dużej mierze swoją formę zawdzięczał inspiracji… Hollywood. Zachodni strój do tańca orientalnego stał się połączeniem stanika oraz zwiewnej spódnicy z bocznymi rozcięciami i etnicznymi dodatkami.

W dzisiejszych czasach strój ma służyć do popisywania się ciałem i umiejętnościami tanecznymi – pomagają w tym znacznie kołyszące się frędzle i błyszczące dżety. Bardzo ważna jest też połyskująca w tańcu biżuteria, najczęściej wykonywana z najczystszego srebra, pochodzącego z Afganistanu od plemienia Kuchi. Wielu wykonawców tańca brzucha klasyfikuje takie ozdoby jako ikonę udanego występu tanecznego.

Głównym motywem przewodnim w biżuterii tańca raqs sharqi jest olśniewający, srebrny kolor. Kolczyki i bransolety etniczne wzbogacane są też kolorowymi kamieniami szlachetnymi, jakie służą upiększeniu tancerki raqs sharqi. Biżuteria ta ma tradycyjny design, jakim wyróżniają się słynne ozdoby plemienia Kuchi. Zresztą, biżuteria jest tak niepowtarzalna, że dziś zobaczymy ją nie tylko na ciałach cudownych tancerek – ale i na rękach, szyjach czy uszach kobietach, które mijają nas na ulicy każdego dnia!