Albańskie tańce ludowe - ogromna różnorodność w niewielkim kraju

Albania - niewielki górzysty kraj na południowym wschodzie Europy. Przez długie lata znajdowała się pod kontrolą Imperium Otomańskiego i innych zdobywców, co nadało albańskiej muzyce unikatowy charakter. Albańskie tańce ludowe odznaczają się wielką różnorodnością stylów i charakteru.

Z jednej strony istnieją duże różnice między tańcami narodu Gegów na północy kraju i Tosków na południu, a z drugiej strony obserwuje się niemały wpływ sąsiednich krajów oraz obcych okupantów z przeszłości. Wpływ Greków i Słowian, a także Turków i Włochów znalazł swoje odbicie w niektórych tańcach albańskich w mniejszym lub większym stopniu. Ale widać też działanie przeciwne – w greckich, słowiańskich i włoskich tańcach można się dopatrzeć akcentów albańskich.

Formalny podział tańców albańskich

Albańskie tańce ludowe można podzielić na dwie główne grupy. Do pierwszej należą tańce liryczne, wykonywane głównie przez kobiety, rzadziej przez samych mężczyzn. Bywa jednak, że są tańczone razem przez kobiety i mężczyzn. Te dzielą się na podgrupy:

• Tańce rytualne – np. Lule manushaqe z Okręgu Kolonja.
• Tańce weselne – np. Nusja jonë arbërore z Gjirokastra.
• Tańce erotyczne – np. Kërcimet e Logut z Malësia e Madhe w Shkodra.
• Tańce humorystyczne – np. Vallja e nuses së Fajës z Albanii Środkowej.
• Tańce pantomimiczne – np. Ojna e lepuri z Hotolisht w Librazhd.

Do drugiej grupy można zaliczyć tańce epickie, tańczone głównie przez mężczyzn. Pokazują często męskie cechy, odwagę, siłę, wojowniczy charakter, dumę. Dzielą się na dwie podgrupy:

• Tańce wojownicze – np. Loja me jatagan z Zachodniego Kosowa.
• Tańce dumne – należy do nich wiele tańców z Południa Albanii.

Poza tym istnieją też tańce, które posiadają cechy obu grup: „tańce liryczno-epickie” (Valle bishtore e Labinotit) albo „epicko-liryczne” (Kërcim Burrash).

Tańce ludowe miejskie i wiejskie

Tańce w Tiranie, Elbasanie, Beracie i innych miastach różnią się stylem i charakterem od tańców z okolicznych rejonów wiejskich. Styl miejski wpłynął w pewnym stopniu na sąsiadujące z dużymi miastami wioski, ale nie na taniec wiejski w ogóle. Różnorodność albańskich tańców ludowych przyciągała do tego kraju mnóstwo badaczy, którzy doliczyli się ich tam ponad 5000. Nie zawsze da się określić regionalną przynależność danego tańca. Na przykład, w Północnej Albanii wyróżniają się mocno tańce narodu Gegów, które posiadają swoje odmiany w różnych innych regionach. Bywają też wyjątki. Niektóre tańce z okręgu Tropoja zachowują wszystkie swoje cechy również w okręgu Dibra.

W Albanii Centralnej natomiast, obserwuje się powiązanie elementów gegskich i toskijskich. Różnice etniczne między Gegami i Toskami (dwie największe albańskie grupy etniczne) widoczne są najlepiej w ich strojach ludowych i tańcach.

Najbardziej popularne tańce ludowe Albanii

Wiele albańskich tańców zostało nazwanych według nazwy regionu, w którym powstały. Zdarzają się też nawiązania do zawodu, historycznych wydarzeń, zwierząt, broni itp.

{tab Dardhare}Liryczny taniec kobiecy pochodzący z wioski Dardhë w okręgu Korça. Wykonywany jest grupowo z wokalnym towarzyszeniem.{youtube}fgPODrWRnAs{/youtube}

{tab Pogonishte}Południowoalbański taniec w takcie na 2/4, wykonywany podczas świąt przez kobiety i mężczyzn wspólnie. Pochodzi z miejscowości Pogon w okręgu Gjirokastra. {youtube}uYII8zQ-l9s{/youtube}

{tab Shotes}Jeden z najbardziej popularnych tańców Kosowa. Słowo „shota” (alb. kaczuszka) jest wśród Kosowarów pieszczotliwym określeniem miłej i mądrej dziewczyny. Ten liryczny taniec wykonywany jest w trzech wariantach: dwie kobiety, kobieta-mężczyzna, dwóch mężczyzn. {youtube}yJOb3ASPYBc{/youtube}

{tab Burrash Labe}Laberyjski taniec męski wykonywany wyłącznie z towarzyszeniem tradycyjnej albańskiej muzyki izopolifonicznej. Taniec o charakterze epickim wyraża odwagę, dumę i dzielność. Tańczony zwykle w dwóch grupach, często w jednym półokręgu. Prowadzi jeden tancerz, wykonujący trudne i charakterystyczne kroki taneczne. {youtube}suUJwOXTFas{/youtube}

{/tabs}

Podsumowując można powiedzieć, że bez względu na różnorodność stylów, w tańcach ludowych narodu albańskiego istnieje własny, niepowtarzalny charakter, który odróżnia go od tańców sąsiednich krajów.