Nazwę „oliwin” zawdzięcza ten kamień niemieckiemu mineralogowi Abrahamowi Gottlobowi Wernerowi (1749-1817), który użył jej po raz pierwszy w 1790 roku. Jak można się domyślać, skłoniła go do tego charakterystyczna oliwkowozielona barwa minerału. Ówcześni mineralodzy zastanawiali się, czy oliwin nie jest zielonym granatem. Analiza chemiczna składu oraz właściwości fizyczne przekonały jednak Wernera, że chodzi tutaj o niezależny minerał.
Zielony kamień był wydobywany przez starożytnych Egipcjan na wyspie Dżazirat Zabardżad na Morzu Czerwonym, znanej też jako Wyspa św. Jana, już ponad 3500 lat temu. Egipcjanie nazywali go „klejnotem słońca”. Pod nazwą „chrysolith” jest wspomniany nawet w Biblii. Rzymski uczony Pliniusz wymienia zielony kamień szlachetny o nazwie „topazion”, przy czym miał na myśli raczej oliwin, a nie topaz.
W przeszłości oliwin był również nazywany „szmaragdem krzyżowców”, ponieważ był często mylony ze szmaragdami. Dotyczy to również słynnej kolekcji szmaragdów Kleopatry – w rzeczywistości królowa mogła mieć kolekcję oliwinów. W starożytności identyfikacja różnych minerałów nie była zbyt zaawansowana i błędy często się zdarzały.
Właściwości oliwinu
W przypadku oliwinów chodzi o grupę minerałów zaliczanych do krzemianów. Skład chemiczny oliwinów zmienia się i ogólnie można go przedstawić: [(Mg,Fe,Mn,Ni,Ca)SiO4]. To znaczy, że są to głównie krzemiany magnezu, żelaza, manganu i rzadziej niklu z domieszką chromu, tytanu, wapnia i glinu. W zależności od pierwotnych uwarunkowań przed milionami lat, żelazo i mangan mogły być zastępowane przez inne pierwiastki, które nadawały minerałowi nowe barwy i właściwości fizyczne.
Minerał odznacza się odpornością na kwas solny, natomiast rozkłada się w stężonym kwasie siarkowym. Jednocześnie jego odporność chemiczna jest ogólnie biorąc niewielka – pod wpływem gorącej wody morskiej (w pobliżu wulkanów) ulegają przekształceniu.
Oliwin krystalizuje w układzie rombowym, tworząc kryształy słupkowe i tabliczkowe. Ma połysk szklisty i oleisty. Wykazuje twardość 6,5 do 7 w skali Mohsa i dużą kruchość. Wraz z rosnącą zawartością żelaza zwiększa się gęstość oliwinu i może wynosić od 3,27 do 4,20 g/cm3. Skupienia zielonego minerału mogą być ziarniste, albo masywne, czasem występuje w postaci pojedynczych ziaren. Czasem oliwiny dają efekty optyczne tzw. kociego oka albo asteryzmu (gwiaździste smugi).
Kolor oliwinu
Kolor oliwinu bywa różny – zielony, oliwkowozielony, zielonożółty, żółtobrązowy do brązowego, a nawet biały. Pierwiastkiem domieszkowym w zielonym oliwinie jest nikiel, natomiast oliwin brązowawy wykazuje ślady żelaza. Poza tym barwa może być wskaźnikiem wieku względnie stopnia zaawansowania starzenia i wietrzenia minerału. Na skutek wietrzenia zielone pierwotnie oliwiny przybierają barwę ochrowożółtą do żółtobrązowej.
W przeszłości (XVIII/XIX wiek) stosowano rozróżnienie oliwinu według koloru na „oliwin zwyczajny” - Silex olivinus vulgaris i „oliwin liściasty” - Silex olivinus lamellosus. Pierwsza odmiana odznacza się typowym kolorem oliwkowozielonym, a wszystkie inne kolory i odcienie zieleni tworzą drugą odmianę.
Na skutek różnorodności kolorów minerały z grupy oliwinów bywają mylone z innymi kamieniami, jak na przykład: tsavoryt, dioptaz, diopsyd, demantoid, epidot, chryzoberyl albo zielony diament.
Znaczenie i zastosowanie oliwinu
Oliwin zalicza się do ulubionych kamieni szlachetnych, z których wyrabiane są kolczyki, naszyjniki, zawieszki i pierścionki. Zastosowanie znajduje zarówno gładki szlif kaboszonowy, jak i szlif fasetowy. Wybór szlifu i formy wyrobu zależy przede wszystkim od czystości kamienia. Mętny, półprzezroczysty oliwin otrzymuje zwykle szlif gładki, natomiast czyste kamienie wyglądają bardziej efektownie z bogatym szlifem fasetowym.
Oprócz efektownego wyglądu w formie wyrobów jubilerskich, oliwin wykazuje również właściwości lecznicze na ciało i duszę. Kamień jest w stanie przekształcać negatywne uczucia jak egoizm, zazdrość albo bezduszność w ich pozytywne przeciwieństwa. W ten sposób poprawia się nie tylko relacje z innymi ludźmi, ale również unika się złości, rozdrażnienia, bólu i wyrzutów sumienia. Minerał daje sposobność przyznania się do błędów i pomaga w ich naprawianiu.
Oliwin jest idealnym towarzyszem dla osób, które mają ze sobą problem. Prowadzi do zachowania równowagi wewnętrznej i pełnego nadziei nastawienia do życia. Za pomocą oliwinu można złagodzić nawet depresję i melancholię. Leczniczy kamień wspomaga osoby nieśmiałe. W szczególny sposób sprawia, że ludzie chcą poszerzać grono własnych przyjaciół i poznawać świat. Daje zielone światło do nowego startu po przeprowadzce do nowego miejsca.
Oliwin wpływa pozytywnie również na zdrowie fizyczne człowieka. Minerał przywraca skórze energię, pomaga na suchą skórę może usuwać brodawki. Przynosi ulgę przy wypryskach skórnych, trądziku i alergiach. W organizmie wzmacnia tkankę łączną i wspomaga odtruwanie oraz dobrą przemianę materii. W okresie dojrzewania oliwin wpływa na wygładzanie skóry i oczyszczanie porów. Także w niektórych przypadkach alergii zielony kamień może wpływać na organizm, łagodząc symptomy.
Hildegarda z Bingen i oliwin
Dzisiejszy oliwin był znany w czasach słynnej mistyczki i uzdrowicielki Hildegardy z Bingen pod nazwą topazu. Opisuje ona ten kamień leczniczy następująco:
Topaz (oliwin) rośnie w dziewiątej godzinie po wschodzie słońca w jego żarze. Dlatego jest ogniście gorący i zawiera mało powietrza i wody. Jeśli jakaś potrawa albo jakiś napój zawiera truciznę, a w pobliżu znajduje się oliwin, ten natychmiast zaczyna się pocić.
Kto ma zły wzrok, powinien oliwin na trzy dni i trzy noce włożyć do czystego wina i wcierać je w oczy przed pójściem spać, aby wino zwilżyło gałki oczne. Powtarzać tak często, aż oczy znowu się rozjaśnią. Po pięciu dniach wino należy przygotować na nowo.
Kiedy człowiek ma gorączkę, powinien oliwinem wydrążyć trzy małe bruzdy w kawałku chleba i wlać w nie wino. Kiedy wino wsiąknie, powinien je dalej dolewać. Wreszcie może ujrzeć odbicie swojej twarzy w winie i powiedzieć: „Widzę moją twarz jak w lustrze, w którym cherubini i serafini patrzą w twarz Boga, prosząc, aby zabrał ode mnie tę gorączkę.” Powinien to powtarzać, aż zostanie wyleczony.
Oliwin i znaki zodiaku
Głównymi beneficjentami oliwinu są osoby spod znaku Ryb, Panny i Lwa:
- Niepewne siebie Ryby dostają dzięki minerałowi determinację i szybkość w podejmowaniu właściwych decyzji i łagodzeniu możliwych sytuacji konfliktowych.
- Pozbawionym skrupułów Pannom zacznie oliwin przynosić cierpliwość, zmniejszy ich nudę, rozwinie pamięć i zrozumienie, kobiety uczyni bardziej atrakcyjnymi.
- Królewskie Lwy otrzymają od oliwinu spokój w konfliktowych sytuacjach, niezłomność i intuicję. W rezultacie osiągną swój cel: aprobatę innych.
Z dobrodziejstw zielonego kamienia mogą skorzystać również:
- Waga – dobre relacje w stosunkach rodzinnych;
- Byk – kompromis w sytuacjach konfliktowych;
- Bliźnięta – spokój i poprawę nastroju w ciężkich sytuacjach;
- Baran – ostrożność i rozsądek w działaniu.
Największy oliwin na świecie
Największy oliwin został znaleziony na wyspie Zabardżad (Wyspie św. Jana) na Morzu Czerwonym, w miejscu znanym już od starożytności. Waży ok. 62 g (310 karatów) i jest dzisiaj częścią zbiorów w Smithsonian Institute w Waszyngtonie.
