Kordieryt jest rzadkim minerałem z grupy krzemianów i bardziej znany jest pod nazwą iolit albo dichroit. Francuski mineralog Louis Cordier (1772-1861) w swojej publikacji z 1809 roku „Description du Dichroite, nouvelle espèce minerale” nazwał minerał początkowo dichroitem. Greckie słowo dichroos = „dwubarwny” i ma związek z grą barw tego kamienia. Inny uczony, Abraham Gottlob Werner, opisywał dichroit pod nazwą iolit, ponieważ jego ciemna fioletowoniebieska barwa przypominała mu fiołka – po grecku ion.
Aby uniknąć pomyłki z innymi wykazującymi dichroizm minerałami, co przejawia się zmianą barwy w zależności od kata padania światła, francuski mineralog Jean André Henri Luca nadał minerałowi w 1813 roku ostatecznie nazwę kordieryt – na cześć Luisa Cordier’a.
Pierwsze wzmianki o kamieniu iolicie napotyka się już w starożytnym eposie o żeglarstwie w czasach wikingów. Wtedy minerał wykorzystywano do przestrzennej orientacji, a konkretnie do ustalania na morzu pozycji słońca przy zachmurzonym niebie. Ten swego rodzaju filtr polaryzacyjny nazywano „kompasem wikingów”. Podobno wynalazł go podróżnik i władca Grenlandii Leif Eriksson zwany Szczęśliwym, który jako pierwszy Europejczyk dotarł do wybrzeży Ameryki na kilka wieków przed Kolumbem.
Zastosowanie iolitu do wyrobów jubilerskich rozpoczęło się w XIX wieku, a nazwa iolit wywodzi się od dwóch greckich słów ion = „fiołek” i lithos = „kamień”.
Właściwości iolitu
Pod względem chemicznym iolit (kordieryt) jest glinokrzemianem magnezu o wzorze Mg2Al4Si5O18 i przedstawicielem gromady krzemianów. Kolor kamienia jest przeważnie niebieski we wszystkich natężeniach i odcieniach, ale może być też żółtawy, zielonawy, brunatny albo fioletowy.
Błękitne, można powiedzieć fiołkowe, zabarwienie iolitu powoduje zawarte w minerale żelazo – niewielkie ilości tego pierwiastka dają jaśniejsze odcienie błękitu, podczas gdy wysoka zawartość żelaza barwi minerał na kolor ciemnoniebieski. Fioletowobrązowe egzemplarze kamienia można wyjaśnić obecnością w ich składzie tlenków żelaza.
Połysk iolitu jest szklisty lub tłusty na przełamie, a rysa biała. Rysa oznacza ślad na płytce niepowlekanej porcelany, jaki zostawia kamień. Łupliwość jest wyraźna w jednym kierunku i niewyraźna w dwóch innych. Przełom minerału pozostaje muszlowy lub nierówny, a przezroczystość jest całkowita do częściowej.
Niektóre kryształy iolitu wykazują efekty optyczne jak kocie oko, iryzacja albo asteryzm. W dziesięciostopniowej skali twardości Mohsa iolit wykazuje wysoką wartość 7 do 7,5 i spełnia tym samym kryterium kamienia szlachetnego (twardość powyżej 7). Gęstość minerału wynosi 2,53 bis 2,66 g/cm3.
Powstanie i występowanie iolitu
Iolit może tworzyć się zarówno w warunkach magmatycznych, jak również występować w skałach powstałych w procesie metamorfozy kontaktowej. Jako składnik mineralny iolit może występować między innymi w łupkach, granitach i gnejsach. Do minerałów najczęściej towarzyszących kordierytowi należy sylimanit, andaluzyt, korund, szafir oraz przedstawiciele grupy skaleniowej.
Iolit jest minerałem rzadkim, występuje m.in. na Sri Lance, w Indiach, USA, Kanadzie, Brazylii, a także w Skandynawii i w Niemczech. Największe złoże, odkryte w1994 roku, znajduje się na Madagaskarze. Kamienie o masie większej niż 5 karatów (5 ct = 1 g) trafiają się bardzo rzadko, zwykle są one dwukaratowe.
Znaczenie i zastosowanie iolitu
Iolit jest kamieniem wysoko cenionym w jubilerstwie. Cenne okazy minerału szlifuje się przeważnie fasetkowo (jak na przykład brylanty), a w przypadku kamieni wykazujących efekt optyczny kociego oka, nadaje się im gładki szlif kaboszonowy.
Szczególne wyzwanie dla jubilerów stanowi silny pleochroizm iolitu (zjawisko zmiany barwy w zależności od polaryzacji światła przechodzącego przez minerał), ale odpowiedni szlif prezentuje w pełni jego piękny, fiołkowy kolor. Porównywalny do iolitu błękit mają, często z nim mylone, szafir, tanzanit, niebieski topaz. O ile jednak szafir i tanzanit bywają poddawane podgrzewaniu w celu wzmocnienia koloru, iolit ma z natury bardzo efektowną barwę.
Właściwości lecznicze iolitu od dawna doceniają litoterapeuci: zalecają ten kamień w przypadku zaburzeń nerwowych, bezsenności, stanów lękowych. Noszenie kamienia na sobie jest wskazane dla osób łatwo pobudliwych albo roztargnionych. Uważa się, że minerał jest w stanie obudzić w człowieku ukryte zdolności, aktywować sprawność umysłową i uspokoić nadmierny zapał. Ozdoby z iolitem są odpowiednie na prezent z okazji 21 rocznicy ślubu.
Iolitowi przypisuje się szczególną przydatność dla osób zajmujących się twórczością i strefą duchową. Kamień wspomaga ich koncentrację, aktywizuje umysł, pobudza kreatywne myślenie, poprawia pamięć. Tworzy spokojną i przyjazną atmosferę w pracy i w rodzinie. Pomaga kontrolować emocje i unikać pochopnych działań. Energia iolitu ma też pomagać osobom zagubionym, przywracać im nadzieję i wskazywać drogę do przyszłości.
Iolit i znaki zodiaku
Według astrologów fiołkowy kamień iolit przede wszystkim służy znakom zodiaku związanych z Powietrzem, pomaga im przezwyciężyć charakterystyczną dla nich niestałość i rozpraszanie energii:
- Bliźnięta – ułatwia koncentrację i wyciszenie, pomaga zagłębić się w problem.
- Waga – poprawia stanowczość i pewność siebie, pomaga w walce z nieśmiałością.
- Wodnik – pomaga stać się bardziej uważnym, odpowiedzialnym i mniej wybrednym.
Na inne znaki zodiaku kamień również wywiera pozytywny wpływ:
- Strzelec – zyska więcej spokoju i rozsądku, lepiej poradzi sobie z nadmierną impulsywnością.
- Ryby – zaprowadzą porządek i samodyscyplinę, odwrócą swoją uwagę od melancholii i depresyjnych nastrojów.
- Lew i Byk – znajdą wyjście z trudnej sytuacji, a także przywrócą zerwane związki z bliską osobą.
Jeśli chodzi o pozostałe znaki zodiaku, astrologowie nie znajdują przeciwskazań do używania iolitu. Istnieją tylko pewne zalecenia dotyczące wyboru koloru kamienia:
- kamienie o jasnoniebieskich o niebieskich odcieniach są bliskie znakom zodiaku należącym do żywiołu Wody;
- kamienie z efektem kociego oka albo asteryzmu powinny trafić do Lwów;
- iolity o czerwonobrązowym odcieniu są odpowiednie dla znaków zodiaku należących do Ziemi.
Kordieryt, inaczej nazywany iolitem, jest kamieniem odpowiednim dla każdego, bez względu na wiek i płeć. Dla właściciela stanowi nie tylko wartość estetyczną, ale może też stać się niezawodnym amuletem.
