Kiedy powstały koraliki? Swarovski nie był pierwszy!
Moda na koraliki, które wykorzystuje się do produkcji etnicznej biżuterii, zaczęła się ok. 70 000 lat temu. Wówczas odkryto piękno kamieni szlachetnych i zaczęto przerabiać je na różnego rodzaju koraliki. Biżuteria z koralików noszona była dawniej na wiele sposobów, np. poprzez mocowanie jej do skórzanych pasków. Z biegiem czasu ręcznie robiona biżuteria z koralików stała się symbolem statusu. Ci, którzy mieli władzę i bogactwo, mieli koraliki. Ba, koraliki uznawano za wartościowe do tego stopnia, że można było nimi handlować.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że pierwsze koraliki zostały wykonane ze szkła. Starożytni Egipcjanie zdobili nimi swoje ubrania i naczynia. Z kolorowych koralików robili m.in. orientalne bransoletki, kolczyki bądź naszyjniki. Nosili je nawet faraonowie. Z języka arabskiego „koraliki” oznaczają „sztuczne perły”. Jednak te skarby wcale nie wymagały nurkowania w niebezpieczne głębiny morskie, aby je zdobyć. Dzięki swojej praktyczności i subtelnemu pięknu koraliki szybko stały się popularne poza starożytnym Egiptem. Około I wieku p.n.e. wyroby szklane, w tym koraliki, zaczęto produkować w Cesarstwie Rzymskim – głównie te w postaci podłużnych kanalików.
Wenecja centrum produkcji koralików
Na początku naszej ery centrum produkcji koralików stała się Wenecja. Tajemnica robienia tu szkła była tajemnicą nie mniejszą niż największe sekrety państwowe. Za ujawnienie sposobu na wyrabianie koralików szklarze byli skazywani na śmierć. W 1221 roku produkcja szkła została przeniesiona z Wenecji na wyspę Murano. Robienie szkła było dla rzemieślników bardzo zaszczytną i wygodną pracą. Dzieci najlepszych szklarzy z Murano uważano bowiem za… arystokratów.
Od końca XIII wieku monopol wenecki na produkcję szkła zaczął się jednak rozpadać. Wielu mistrzów rozeszło się po włoskich miastach i otworzyło własne warsztaty z produkcją koralików. W XV wieku takie warsztaty otworzyły się m.in. w Niemczech i Francji. Aby zachować monopol, w 1490 roku Senat Republiki Weneckiej zrezygnował z produkcji szkła pod ochroną Rady Dziesięciu – trybunału wyjątkowego, działającego w Wenecji od 1310 dla sądzenia ciężkich przestępstw (zwłaszcza politycznych). Zaczęło się wobec tego polowanie na zbiegłych szklarzy. Za nieposłuszeństwo więziono nie tylko samych rzemieślników, ale też ich krewnych i przyjaciół. Jeśli taki człowiek wciąż się upierał, zabijano go. Trwało to aż do XVIII wieku.
Wenecja przez długi czas była głównym ośrodkiem produkcji koralików, handlując nimi na Zachodzie, Wschodzie i w Afryce. Inne kraje za koraliki płaciły złotem, jedwabiem i przyprawami. W Europie odbywały się nawet targi koralików, które uznawane były często za towar cenniejszy od innych luksusowych wyrobów. Oczywiście nie tylko Wenecjanie znali sekret wytwarzania szkła. Już w XIII-XVIII wieku weneckich kolegów wyprzedzili czescy mistrzowie, tworząc własną technologię szklarską. Na zwykłych koralach zaczęli bowiem tworzyć powłokę emaliowaną, a następnie nauczyli się rzeźbić koraliki w różnych kształtach i dodali do nich soczyste odcienie. Ostatecznie czeskie koraliki wypchnęły koraliki weneckie z rynku europejskiego.
Koraliki nie tylko ze szkła
Koraliki wykonywane są dziś z różnych materiałów, nie tylko ze szkła. Metalowe koraliki po raz pierwszy wyprodukowane zostały we Francji. Na takie koraliki składał się stop ze złota, srebra, brązu i cyny. Metalowe koraliki produkowano również w Anglii, a także na Rusi Kijowskiej. Jubilerzy znali tajniki wykonywania wielobarwnych emalii, a z paciorków tworzyli różnego rodzaju ozdoby. Koralikami dekorowali także naczynia i ubrania.
Masowa produkcja koralików rozpoczęła się tak naprawdę dopiero w XIX wieku, kiedy koraliki stały się powszechnie dostępne. W tym czasie np. Swarovski uschematyzował proces wytwarzania swoich znanych na całym świecie koralików, które są dziś przez kobiety niezwykle pożądaną biżuterią. Proces wyrabiania koralików Swarovskiego utrzymywany jest jednak w ścisłej tajemnicy. Do najbardziej znanych i lubianych zaliczają się w dzisiejszych czasach koraliki wyrabiane z: kości, szkła, porcelany, papieru, muszli, metali, gliny, kości słoniowej, drewna i kamieni szlachetnych.
Koraliki na mapie świata
W różnych częściach świata popularne są zupełnie inne rodzaje koralików. Oto kilka z nich, na które wypada zwrócić uwagę.
- Afganistan – koraliki wykonuje się z lapisu lazuli, który wydobywany jest w tamtejszych kopalniach.
- Ameryka Południowa – korale struga się tutaj najczęściej z orzechów tagua, czyli bielma nasion palm słoniorośli z lasów amazońskich.
- Chiny – najpopularniejsze w Chinach są ręcznie malowane korale porcelanowe, a także koraliki-monety i korale jadeitowe.
- Indie – najczęściej spotkać tam można koraliki wyrabiane metodą złotniczą filigranu.
- Grecja – popularnymi koralikami w Grecji są te, które tworzy się z drewna drzewa oliwnego, zwane komboloi.
- Australia – tradycyjne koraliki wyrabiane są z żółto-zielonego gaspeitu, który występuje naturalnie w Zachodniej Australii. Ich tworzeniem do dziś zajmują się australijscy Aborygeni.
- Afryka – popularne są zwłaszcza korale boksytowe z Ghany, korale batik z Ghany oraz Kenii, a także gliniane korale z Mali.
