Na pewno dobrze kojarzycie turecki serial „Wspaniałe Stulecie”. Szczególną ozdobą bohaterki Hurrem stał się pierścień z tajemniczym kamieniem, jaki podarował kobiecie sam Sułtan Sulejman Wspaniały. Czym charakteryzuje się owy kamień i dlaczego był on tak cenny w tureckim państwie?
Zultanit jako kamień wyjątkowy
Zultanite (zultanit, sułtanit), czyli kamień półszlachetny znany w Turcji jako Diaspore, szturmem podbił serca wielbicieli etnicznej biżuterii – zwłaszcza, że nosiła go niegdyś sama sułtanka Hurrem! Kamień ten wybrał dla niej Sulejman Wspaniały – stwierdził bowiem, że tak cudowną i wyjątkową kobietę należy obdarować równie niesamowitym „świecidełkiem”. Minerał Zoltanit zmienia kolory w zależności od tego, jaki rodzaj światła na niego pada. Barwa zmienia się również wówczas, gdy staniemy z kamieniem pod innym kątem – inny kolor ukazuje się zarówno w świetle dziennym, jak i nocnym. Biżuteria z tym „świecidełkiem” jest wyjątkowo zaskakująca, ponieważ potrafi zmienić swój wyraz nawet… kilka razy dziennie. Im większy będzie kamień np. w pierścieniu, tym lepiej widać zachodzące na szlifowanej tafli zmiany.
Białe światło potrafi zmienić barwę kamienienia w limonową zieleń. Z kolei wchodząc z nim do delikatnie oświetlonego pomieszczenia, możemy zauważyć zmianę barwy od koloru szampana, aż po cynamonową barwę. Wystarczy wyjść z nim na zewnątrz, aby półszlachetny kamień stał się barwy brzoskwiniowej, a nawet… różowej. Kolory często nachodzą na siebie, wręcz się przenikając – dlatego ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, który z nich widać w danym momencie. Właśnie ta „inność” uczyniła z Zultanite najbardziej wyjątkowy kamień w Turcji.
Pochodzenie i nazwa Zultanite / Sułtanit
Kamień Zultanite występuje naturalnie tylko i wyłącznie na terenie Turcji, a konkretnie w górzystych terenach Anatolii. Najczęściej wydobywa się go w górach Ilbir, w południowo-zachodniej Turcji (na wysokości ok. 1200 metrów n.p.m.).To bardzo rzadki okaz, którego obszar występowania również jest ograniczony. Właśnie dlatego przez długie lata nie wykorzystywano go na szeroką skalę, czyli do produkowania etnicznej biżuterii. Nazwa Zultanite została nadana minerałowi przez Murata Akgun (tureckiego jubilera) na cześć 36 sułtanów, którzy pod koniec XII wieku założyli w Turcji Imperium Osmańskie. Przez specjalistów kamień Zultanite porównywany jest do aleksandrytu – jednak w tym przypadku barw mamy całą gamę, a nie tylko dwa podstawowe kolory.
Minerał ten popularny był najbardziej właśnie na dworze sułtańskim. Możliwość zmiany koloru np. na pierścieniach czy bransoletach pozwalała skutecznie zdezorientować zagranicznych posłów, których Sułtan przyjmował w Sali Głównej. Wystarczyło odsłonięcie zasłon, aby kamień nagle na oczach wszystkich zmienił swój kolor i zasugerował tym samym obecność potężnej mocy i prawdziwej… magii. W XIX wieku bardzo często mówiło się, że Zultanite potrafi odgadnąć losy człowieka – stąd też używali go nawet wróżbici, którzy wykorzystywali zmianę barw i pęknięcia na kamieniu w przepowiadaniu przyszłości. Udowodniono również naukowo, że minerał zmienia kolor podczas wzrostu temperatury, a gdy jest podgrzewany rozpada się na… kawałki. Z jego pomocą można ponoć również zidentyfikować złoto! Jeśli umieścisz kamień w jego pobliżu, połysk i kolor biżuterii nagle znikają. Ponoć tak stwierdzano niegdyś, czy złoto jest prawdziwe czy fałszywe.
Zultanite – miłość od pierwszego wejrzenia
Nie da się ukryć, że tureckie kobiety od zawsze uwielbiały ten kamień. Każda dama (nawet niezbyt piękna!) z biżuterią ozdobioną Zultanitem nagle stawała się atrakcyjna w oczach innych. Jego chłodny połysk nadawał tureckiej biżuterii luksusowego wyglądu i tajemniczości. Cóż, każdy chciał mieć taki minerał w posiadaniu – jednak nie wszystkich było na niego… stać. Za co jeszcze był to kamień tak uwielbiany nie tylko przez kobiety, ale i samych Sułtanów? Otóż przypisywano mu wspominane właściwości magiczne, które miały np. wzmocnić wytrwałość w dążeniu do celu – co szczególnie ważne było dla władców podbijających kolejne tereny na licznych wojnach. Zultanite przyciągał twórcze inspiracje, ale też pobudzał wyobraźnię – przez co uwielbiali go z kolei tureccy artyści. Kamień miał również uwolnić każdego posiadacza od złego nastroju, a także ochronić przed złymi ludźmi i ich negatywnym wpływem. Nic dziwnego, że Sulejman Wspaniały „upolował” pierścień z Zultanite dla Hurrem. Bo kto nie chciałby dostać od ukochanej osoby najbardziej pożądanej błyskotki w całym państwie?
