Amulet Hirz jest zawieszonym na sznurze kamieni amuletem ochronnym. Dawniej nosiły go beduińskie kobiety Bliskiego Wschodu – zwłaszcza w Omanie i Jemenie. Kiedyś w takich amuletach umieszczano dodatkowy, niewielki zwój z wersetami z Koranu albo Tory – w zależności od danego wyznania. Ponoć do środka wlewano też rtęć, by ochronić właścicielkę przed złymi duchami! Co jeszcze warto wiedzieć o tym tajemniczym, beduińskim amulecie?
Czym jest amulet Hirz?
Amulet Hirz to naszyjnik stworzony z kilku elementów srebra beduińskiego (czyli stopu metali z domieszką srebra), a także niewielkich kamieni w formie charakterystycznych kuleczek. Dawniej Hirz był to jeden z głównych elementów znacznie większego naszyjnika i najprawdopodobniej stanowił część ozdoby albo nawet posagu ormiańskiej (bądź jemeńskiej) panny młodej. Taki naszyjnik zawierał właściwości tradycyjnych amuletów, noszonych w celach ochronnych. W Hirz główną część stanowiło srebrne pudełko, zawierające wersety z Koranu bądź Tory. Istnieje również legenda co do tego, iż dawniej w naszyjnik wpuszczano szkodliwą rtęć, by zapewnić noszącej amulet osobie ochronę przed wrogimi dżinami! Drogie naszyjniki takie, jakim był właśnie Hirz, noszono zazwyczaj na specjalne okazje (np. związane z różnymi świętami arabskimi).
Pochodzenie amuletu Hirz
Oman i Jemen zawsze znane były jako centrum rzemiosła złotniczego – a już zwłaszcza Oman. Srebro zawsze obrabiano tam z importowanych materiałów eksploatacyjnych. Czasami stare srebro również przetapiano, aby wytwarzać z niego zupełnie nowe elementy. Złoto było rzadko używane – a jeżeli już, to głównie do ozdabiania srebrnej biżuterii etnicznej. Właśnie w Omanie ponoć (północna bądź środkowa część państwa), w okolicy 1950 roku odnaleziono pierwszy Hirz.
Naszyjnik powstał początkowo jako duża, naprawdę wyjątkowa ozdoba. Amulet z tajemniczym pudełkiem nawlekano dawniej na grubo skręconą linę z bawełnianych nici, dodając do niego srebrne koraliki w kształcie „beczułek”. Koperta z wersetami Koranu zawsze była gęsto ozdobiona z przodu i wytłoczona wzorami kół, wypukłymi kropkami, diamentowymi kształtami, a także naciętymi motywami kwiatowymi, które podkreślone zostawały następnie delikatnym, złotym liściem. Obie strony naszyjnika miały być symetrycznie zaprojektowane – zazwyczaj z siedmioma srebrnymi koralikami w kształcie beczułek. Z jednej strony talizman robi więc wrażenie bogatej, orientalnej ozdoby – z drugiej jest jednak dość… minimalistyczny.
Hirz jako forma ochrony
Amulet Hirz był przedmiotem noszonym przez dawne plemiona, głównie jako forma ochrony. Uważa się, że chronił on przed wszelkim niebezpieczeństwem, a także krzywdą i klątwami. Często łączono go z koralikami lub noszono na zwykłym łańcuszku – w formie etnicznej biżuterii. Hirz był noszony powszechnie w Omanie zarówno przez dorosłe kobiety, ale też… dzieci. Co ciekawe, biżuteria musiała nieco pobrzękiwać i hałasować podczas ruchu, by przegonić wszelakie złe duchy!
Ponoć nie wszystkie amulety zawierały wersety z Koranu – te traktowano ze szczególnym namaszczeniem, traktując biżuterię z wersetami „świętej księgi” jako dodatkową ochronę. Najstarsze amulety beduińskie Hirz można zobaczyć dziś m.in. w londyńskim The British Museum.
